Een belangrijk probleem bij standaardroosters zoals 3 en 5 ploegendiensten is het gebrek aan flexibiliteit om tijdelijke wijzingen in de werklast op te vangen door de personeelsbezetting te krimpen/uit te breiden. Standaardroosters leveren elke dienst weer een standaardbezetting op. Variatie ontstaat alleen door vakantie en ziekte, niet door een variërende werklast.
Het team Arbeidstijden komt regelmatig in bedrijven waar werkgevers voorstellen doen om de standaard roosters verregaand te flexibiliseren door het introduceren van maatwerk roosters. Terwijl ook met een kleine rooster innovatie veel flexibiliteit bereikt kan worden.
Maatwerkroosters.
Maatwerkroosters worden ontwikkeld aan de hand van een statistische beschrijving van de werklast in de afgelopen 1,5 tot 2 jaar. Door nauwkeurig in beeld te brengen wanneer en wat geproduceerd is, kan een voorspelling gedaan worden over vaste variaties en onverwachte schommelingen in de werklast.
Vaste variaties - ook wel variabiliteit genoemd - zijn bijvoorbeeld seizoensinvloeden die vooraf goed voorspeld kunnen worden. Daarnaast worden de tijdelijke onvoorspelbare variaties in de werklast - bijvoorbeeld door acties bij de klanten of storingen in het machinepark - in beeld gebracht. Deze flexibiliteit is niet goed voorspelbaar. Wel dat het optreedt maar niet wanneer.
Op basis van de geanalyseerde variabiliteit en flexibiliteit wordt een maatwerkrooster ontwikkeld, waarin de personeelsbezetting zou goed mogelijk mee kan fluctueren met variaties in werklast.
Maatwerkroosters gebruiken de normale roosterergonomische regels zoals voorwaartse en snelle rotatie en het zoveel mogelijk wegplannen van werk in de nacht teneinde het aantal nachtdiensten te beperken.
De introductie van maatwerkroosters verloopt veelal niet met grote instemming van de betrokken werknemers. Werknemers klagen dat maatwerkroosters erg onregelmatig zijn en slecht voorspelbaar. Er is sprake van dubbele onregelmatigheid, niet alleen werkt men buiten het dagvenster maar de vormgeving van het (maatwerk)rooster is grilliger en moeilijker te voorspellen dan een standaardrooster.
Ander verzet ontstaat door de financiële consequenties van maatwerk roosters. Vanuit rooster ergonomische reden wordt getracht minder weekenddiensten en nachtdiensten in een maatwerkrooster te plannen. Helaas heeft dit - met de huidige beloningssytematiek - veelal tot gevolg dat de betrokken werknemers minder ploegentoeslag ontvangen.
Flexibiliteit middels omkat-diensten.
Een andere mogelijkheid om snel meer flexibiliteit in de personeelsbezetting van een vijfploegendienst te bereiken is het introduceren van omkat-diensten.
In het rooster worden per werknemer een aantal diensten vastgesteld die omgezet kunnen worden in een andere dienstsoort. Zo kan een ochtenddienst omgezet worden in een middagdienst. Of een middagdienst in een nachtdienst. De betreffende werknemer belt voorafgaand aan deze diensten zijn leidinggevende om te vernemen of de oorspronkelijk geroosterde dienst gedraaid gaat worden of dat er "omgekat" wordt. Dit zal steeds op zo'n kort mogelijke termijn kunnen plaatsvinden. Voor het mogelijk omkatten van een ochtenddienst belt men de avond van te voren. Als het een middagdienst betreft dan belt men 's ochtends vroeg.
Per jaar worden er per werknemer maar een beperkt aantal diensten aangewezen die omgekat kunnen worden. Tussen de 10 en 16 diensten per jaar. Elke keer dat een dienst daadwerkelijk wordt omgekat wordt een eenmalige vergoeding gegeven. Soms in de vorm van een vast bedrag van 80 tot 100 euro of gebaseerd op een - in de CAO vastgelegde - sprongvergoeding.
Voordelen van omkat diensten.
Er zijn diverse voordelen aan deze kleine rooster innovatie verbonden:
- de werkgever krijgt de mogelijkheid om de personeelsbezetting per dienst op ultrakorte termijn te verschuiven. Variaties in werklast kunnen snel opgevangen worden.
- de werknemers blijven in hun normale 5 ploegendienstrooster werken. Met bijbehorende regelmaat en voorspelbaarheid. Tijdens een omgekatte dienst komt men wel in een andere ploeg te werken, maar dat is slechts enkele keren per jaar het geval. De bestaande vaste ploeg blijft intact.
- een beperkt aantal diensten zijn omkatbaar met bijbehorende (sprong) vergoeding.
- de innovatie kan snel ingevoerd worden zonder lang traject en proces zoals meestal vast hangt aan het ontwikkelen van een maatwerkrooster.
- de innovatie is veel minder ingrijpend dan het introduceren van een maatwerkrooster. Dit kan tot meer draagvlak onder de betrokken werknemers leiden.
Het omkatten moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen:
- beperkt aantal per jaar.
- vooraf duidelijk welke diensten omgekat kunnen worden.
- omkatten kan niet leiden tot een verandering van de rotatierichting. Dat betekent voorwaarden aan de locatie van omkat diensten. In een normaal 5 ploegenrooster werkt men OOMMNN. Alleen de tweede ochtenddienst kan bijvoorbeeld omgekat worden naar een middagdienst, ten einde de rotatie richting niet te onderbreken. Resultaat is dan OMMMNN.
- meldingstermijn uiterlijk 8 uur van te voren.
- geen omkatting van nachtdiensten.
- mogelijkheid onderzoek of een middagdienst ook omgezet kan worden in een ochtenddienst.
Tot slot.
Het introduceren van omkat diensten zal niet voor ieder productieproces de benodigde flexibiliteit opleveren. Een goede studie, uitvoering en evaluatie moet telkens uitwijzen of omkat diensten voldoen. Anderzijds is het omkatten van diensten aantrekkelijk vanwege de beperkte verstoring van het huidige 5 ploegendienstrooster en de mogelijkheid tot snelle introductie.
Disclaimer:
FNV Bondgenoten kan niet aansprakelijk worden gesteld voor enige schade, in welke vorm dan ook, die voortvloeit uit informatie op deze website. Evenmin kan FNV Bondgenoten aansprakelijk worden gesteld voor enige schade die voortvloeit uit het gebruik, het onvermogen tot gebruik of de resultaten van het gebruik van informatie op deze site.
Alle informatie, voorbeelden en suggesties zijn samengesteld en geschreven met uiterste zorgvuldigheid. We kunnen echter niet garanderen dat alle informatie juist is.
FNV Bondgenoten is aansprakelijk voor de inhoud van door bezoekers geplaatste reacties. Reacties worden enkel op risico van de schrijver geplaatst. FNV Bondgenoten kan niet instaan noch aansprakelijk gesteld worden voor de inhoud van reacties.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten