ROL VAN DE OR BIJ VERANDERING ROOSTERS ALS GEVOLG VAN CORONA

BEDOELD VOOR VAKBONDS- EN OR-LEDEN FNV INDUSTRIE

Het corona-virus houdt heel Nederland in zijn greep. Bedrijven komen in de problemen door wegvallend werk.  Productielijnen worden stilgezet. Werknemers worden ‘gevraagd’ vakantiedagen of ADV op te nemen. Bedrijven moeten zelfs de deuren sluiten en werknemers naar huis sturen. Veel werkgevers maken gebruik van de Noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW). Andere sectoren komen juist om in het werk en draaien de productieprocessen op volle toeren. Verloven worden ingetrokken en veel werknemers moeten overwerken, vaak tegen de grenzen van de ATW aan.

Een FNV kader voor “Corona –roosters”.

Het corona-virus kan er wel voor zorgen dat er minder werknemers zijn om het rooster in te vullen. En ook de contactbeperkingen kan het lastig maken op de werkvloer. Veel bedrijven passen daarom hun werktijden-regelingen aan. Nieuwe roosters worden geïntroduceerd zodat de werktijden meer gespreid worden (bv van dagdienst naar 2 ploegendienst). Andere bedrijven zijn juist genoodzaakt hun ploegendiensten te veranderen (bv van een 5 naar een 3 ploegendienst) omdat er te weinig werk of te weinig personeel is om de ploeg draaiende te houden.

De FNV gebruikt een paar uitgangspunten om roostervoorstellen te beoordelen:  

1.       De gezondheid van werknemers moet bovenaan staan.

2.       Onveilige en gezondheidsbedreigende roosters moeten beteugeld worden.

3.       Wetgeving over werktijden (WOR, art.27, ATW en ATB) blijft van toepassing.

4.       De productie en bijbehorende werkgelegenheid moet zoveel mogelijk geborgd blijven.

Vooral het beperken van de fysieke belasting is extra belangrijk. Veel ploegenroosters verstoren de slaap van werknemers. Goed en voldoende slapen is belangrijk voor je immuunsysteem. En dat is in deze corona tijd cruciaal.

Bestaande regels bij het wijzigen van de werktijden (zoals de WOR, ATW, de cao en bedrijfsregelingen) zijn NIET veranderd of aangepast door de Corona-crisis. Er is geen sprake van een noodtoestand. En ook al vóelt het wellicht wel zo…nood breekt nog steeds geen wet noch de cao! Een werkgever kan werknemers bijvoorbeeld niet verplichten om vakantie- of ADV-dagen op te nemen. Hiervoor zijn regels opgenomen in de cao of bedrijfsregeling. Welke regels er gelden is afhankelijk van de situatie en het bedrijf. Sla de cao/bedrijfsregeling er op na.

Rol OR is principieel niet veranderd

Werktijden mogen niet zó maar gewijzigd worden zonder dat de OR heeft ingestemd. Een crisis (zoals corona) doet hier niets aan af en zet een wettelijke verplichting van de werkgever om die instemming te vragen niet opzij. Bij elke wijziging van een werk- en rusttijdenregeling behoudt de OR een instemmingsrecht (art 27 WOR), tenzij de cao iets anders bepaalt.  

De crisis maakt wel dat  iedereen snel als mogelijk is gaat schakelen, want de toekomst van het bedrijf en de werkgelegenheid kan daar van afhangen. Maar tegelijkertijd is nu ook van extra belang dat werknemers gezond en veilig hun werk kunnen blijven doen, en niet alle roosterwijzigingen dragen daar aan bij. Zo heeft de FNV Industrie in de eerste weken van de crisis roosterwijzigingen gezien met de introductie van 12 uurs diensten. Diensten die de gezondheid van (nog) inzetbare werknemers juist onder druk zetten!

Dus snel handelen blijft belangrijk maar met verstand en binnen de overige wettelijke kaders (arbeidstijdenwet) en regelgeving (CAO).  Ook CAO-regels kunnen niet eenzijdig door de werkgever opzij gezet worden. Ook de OR kan daar niet van afwijken. Daarvoor is altijd overleg én instemming van alle CAO partijen noodzakelijk.

Sneller schakelen…

Een instemmingsprocedure kost meestal veel tijd, tijd die er nu tijdens de crisis niet of nauwelijks is. Het ziekteverzuim binnen een ploeg of afdeling kan van de ene op de andere dag zo oplopen dat er flink in het rooster gewijzigd moet worden. Als voor elke wijziging dan instemming van de OR nodig is, dan raakt de ruimte om dagelijks oplossingen voor bezettingsproblemen snel op. Aan de andere kant is het belangrijk om het instemmingsrecht principieel te blijven claimen. Het “passeren” van de OR mag geen normaal gedragscode voor de werkgever gaan worden.

We adviseren Ondernemingsraden in ieder geval de volgende onderdelen in hun advies op te nemen;

·         Instemming is exclusief verbonden aan de huidige corona-crisis

·         De instemming geldt slechts voor beperkte tijd.

·         Wekelijkse informatie plicht van de werkgever over bijvoorbeeld ziekte-verzuimcijfers per afdeling/ploeg en dagelijkse roosteroplossingen.

·         Voorwaarden waaraan voldaan moet zijn voordat crisis-roosters worden toegepast, bijvoorbeeld een ziekteverzuim hoger dan 20% of overeenstemming van CAO-partijen alvorens een nieuw rooster kan worden toegepast.

·         Wekelijks toetsen wat de impact is van de tijdelijke maatregel en of er bijstellingen dienen plaats te vinden.

…met ondersteuning van de FNV bestuurder…

Je kan bij de FNV bestuurder terecht om roostervoorstellen van de werkgever te laten beoordelen. De bestuurders van FNV Industrie hebben diverse roosteroplossingen voor corona-bestendige omstandigheden bekeken en beoordeelt en aparte notities voor kaderleden gemaakt met een bespreking van diverse oplossingen voor volcontinu, semi-continu en discontinue ploegenroosters. Ook heeft de FNV heel nauwkeurig gekeken naar de introductie van 12 uursdiensten als oplossing voor bezettingsproblemen.

..maar raadplegen achterban blijft belangrijk!

De FNV ziet links en rechts best wel paniekvoetbal in bedrijven en dat is ook goed te begrijpen. Niemand heeft een draaiboek voor deze corona-pandemie. Het is extra belangrijk om de belangen van werknemers goed in de gaten te houden in waan van de dag. Vooral om te garanderen de offers die aan iedereen gevraagd worden niet uit balans raken of disproportioneel – zoals het zo mooi heet – aan de kant van werknemers terecht komen.  Verandering van roosters is een ingrijpende gebeurtenis voor de betrok­ken werknemers: lichamelijk én sociaal. Het is daarom een onderwerp waarop de vakbond en de or nadrukkelijk betrokken moeten worden. Omdat het voor betrokken werknemers zo'n ingrijpende gebeurtenis is, is het van groot belang dat de werkgever daarbij een zorgvuldige procedure in acht neemt. De or  moet daarop toezien. Regelmatig contact met de achterban is daarbij essentieel!